Новости

Путешествие по маршруту "ученость"

В 41 номере республиканской общественно-политической газеты "Лезги газет" вышла статья журналиста-корреспондента Мерд Али Джалилова о трудовом и жизненном пути профессора кафедры философии и социально-политических наук Дагестанского государственного университета, доктора философских наук Салиха Шабановича Муслимова.


1186e2bf781-4c84-4a80-a1e3-9aad53c519e3.jpgЭгер Салигь Шабанович МУСЛИМОВ фенвай рекьериз килигна, агакьнавай дережадиз къимет гайит!а, на фикирда хьи, им асирра ксанвай вулкан ахварай аватна, цавуз акъатнавай ялав я!
Вулканди чилер къарсатмишунни мумкин я. Амма гьа са ч1авуз инсанриз ц1ийи дагълар, ц1ийи вац1ар, дереяр, деринарни гуда. Масак1а т1ебиат дат1ана ксана амукьдай.
Салигь Шабанович дуьньядиз багьишай муг вичин т1варамаг1ани, хайи дагълара амач. Циц1игьвияр Сулейман-Стальский райондин Ст1ал-Къазмайрин хуьруьн мулкунал авудна, гила зур асирдилай гзаф вахт алатнава. Яни циц1игъвийрин ц1ийи несилри чеб, куьгьне циц1игъвийри хьиз, зарафатрални хъуьруьнралди машгьур, дагълара хеб-мал хуьнал, ник1ера магьсулар цунал машгьул хьайи дагьвийри хьиз гьисс тавунни мумкин я. Амма, зун инанмиш я, ватандал абур вири сад хьиз ашукь я, намуслувал, гъейратлувал, крара устадвал къалурунал гьалтайлани, абуру вирида бубайрин хъсан ирс, адетар давамарзава. Гьич тахьайт1а, кьисметди зун чпиз мукьва авур циц1игъвияр - профессор Салигь Муслимов, адан имид хва наркоконтролдин генерал Энрик Муслимов, эцигунрин зурба устад хьайи чи дуст Наврузбег Гь бибов, Гиппократан кьинез дат1ана вафалу хьайи духтур-алим Шихрагьим Музамудинович неинки са Циц1игъар, вири Дагъустан чпин т1вараралди, краралди адлу ийиз алакьнавай рухваяря.
Зи ихтилат ДГУ-дин профессор, философиядин илимрин доктор, хъсан суьгьбетчи ва публицист вич к1елзавай вирибуру хушвилелди кьабулнавай “Циц1игь-наме” ктабдин автор, вири Россиядиз машгьур хьанвай КВН-щик, кинодин режиссёр Шабан хьтин бубадин хва Салигь Шабанович Муслимовакай я. За адан кьисмет вулкандин ялавдив, гьуьндуьрлувилив гекъигнава. Дагьларин къужахда гьич виле такьадай гъвеч1и хуьруь ганвай ч1ехи хва - алим... И йикъара адан 80 йис тамам хьанва.
Юбиляр адан хизанди, ярар- дустари, хуьруьнвийри тебрикзава. Гьелбетда, чун, “Лезги газетдин" редакциядин коллективни, кьулухъ акъваззавач:
Гъетералкьван ишигъар
Алайбур я Циц1игъар!
Устадарякрарин
Гар кутада к1урарик!
Деринбур я камалдиз,
Къалинбур я амалдиз!
Мерд, вафалу дустар я,
Игитвилин къастар я...
Салигь Шабановичан устадвиликай, зи фикирдалди, виридалайни хъсандиз чи девирдин арифдар, алим -философ, зурба писатель Агьед Гьажимурадович Агъаева “Циц1игь - наме” ктабда лагьанва: “...Салигь вичин гъвеч1и Ватандин ч1ехи къагьриман я. Ада хайи хуьруьн тарихдиз талукь материалар, гьадисаяр, махар, къаравилияр к1ват1на, абур сад-садахъ гилигна. Ахпа адаз гъвеч1и хуьруьхъ еке рик1ни, еке къастарни авайди акуна...
Салигьаз аферин. Касди амачир хуьрел жемятдин къанажагьда ва руьгьда чан хкана. Ктабди хуьр эвез ийизвачт1ани, ана ганвай тарихдин материалар, агьвалатар, гьадисаяр рик1ел хтайла, гьар са циц1игъвидиз, чна умуд кутазва, вич хайи хуьруьз хтайди хьиз, куьгьне булахдай къайи ст1алар хъвайиди хьиз, вил галай руш ва я гада акурди хьиз шад - хуррам жеда”. (“Циц1игъ-наме”, Дагучпедгиз, 1997.3-чин).
И гафари Салигь Шабановичан уьмуьрдин рекьерин, ахлакьдин, къанажагъдин, агалкьунрин, ватандашвилин саки вири терефар лишанламишнава.
Салигь Шабанович, сифте нубатда, алим-философ я. Акьван дерин дувулар, хилер-путар авай илимда, гуя ак1 жеда хьи, мад ц!ийи гаф хълагьиз жедач. Ваъ! Салигь Шабанович хьтин алимри философиядихъ ачухариз агакь тавунвай дерин къатар генани авайди субутзава. “Диндин къанажагъ философиядин такьатралди ахтармишун", “Адетар ва къайдаяр вири халкьаринбуруз элкъуьн”, “Инсандин т1ебиат ва адан уьмуьрдин мана-метлеб” ва гзаф маса к1валахар - вири санлай 100 печатный листинилай гзаф гьахьтин к1валахар я.
Чна Салигь муаллимди кхьей хейлин докладриз, авур рахунриз яб гана (Ярагъ Мегьамед, Агьед Агъаев, Нажмудин Самурский, Ал- кьвадар Гьасан ва мсб.), адан дерин метлебдин макъалаяр чи газетрани журналра гзаф чапна. Гьич садрани алимди вичи-вич тикрарзавач, я масабурун фикиррин далдадикни ам чуьнуьх жезвач. Вири сеферра ам вич - Салигь Муслимов яз амукьзава.
Адан ихтилатар, кхьинар, гьа вич хьиз, секин, къенибур я. К1елзавай ва яб гузвай гьар садав абуру фикириз тада. И жигьетдай важибпу гафар Салигь Шабановичан гьакъиндай адан дуст, аял вахтарилай санал ч1ехи хьанвай, санал к1елнавай педагогикадин илимрин кандидат Исламудин Гьуьсейнова лагьанва: “Вун виликдай т1вар-ван авай атеист тир, гила диндикай ва и рекьяй тухузвай крарикай ви фикир вуч я?” - суалдиз С.Муслимова ик1 жаваб ганва: “Зун гарал къугъвазвай фарфалаг туш, ахьтин жув-жувар чи девирда виринра, илимдин хилерани, гзаф ава. Зун лагьайт1а, алим яз ама. Им зун динэгьлийриз акси я, за абуруз гьуьрмет ийизвач лагьай гаф туш. Халис динэгьлийриз за гьамиша икрамзава.
Мегьамед Ярагьи хьтин динзгьлияр, Александр Македонский хьтин полководецар хьиз, виш йисара сад-кьвед пайда жеда. Ахьтин динэгьлийрин карни гаф сад я, абур сифтени-сифте халкьдин, адан бахтарин, азадвилин, яшайиш хъсанарунин рекье ава, Аллагьни абурун рик1яй акъатзавач...” (Т1вар кьунвай ктаб. 67-68-чинар).
Зи фикирдалди, и жавабда Салигъ Шабановичан уьмуьрдин макьсадрин эвелни, давам хьунни - вири ава!
Аял ч!авалай Ватандин Ч1ехи дяведин гьакьван залан имтигьанар акун, кьилеллай буба, диде, имияр, багьрияр алатун, етимханайриз аватун, са кьас фуан гуьгъуьна йикъар-йисар акъатун... - ибур мегер инсандин къилихдиз, къаматдиз, къастуниз са таъсирни тавуна алатдай завалар тир жал? Салигь Шабановичан сефилвал, умунвал, явашдиз рахун, къекъуьн - бязибуруз адан зайифвал хьиз жеда. Амма адан ирс к!ела! Гьич тахьайт!а, гьа акъатнавай “Циц1игъ-наме” к!ела - квез маса Салигь, маса алим ва камалэгьли, уьмуьрдал, ватандал, инсанрал ашукь, багьрийрихъ, дустарихъ рик| кузвай къагьриман ачух жеда.
За инал акьалт!арзава. Алимдиз ва чи дустуниз чна мад сеферда вичин юбилей тебрикзава:
Яшамиш хьухь йисара виш
Чи алим Салигь!
Жедач к1усни зайиф, тешвиш
Ви илим, Салигь!..
Ярар дагъдин нурарал вун
Ашукьзамай кьван,
Алимвилин пурара вун
Хьурай, хва, к!убан.



Количество показов: 696
13.10.2017

Возврат к списку


Cannot find 'template_yashare' template with page ''