Новости

«Гимийрин конструктор ва зурба алим». К 110-летию Генриха Гасанова

Чи уьлкведа гимияр туькIуьрунин кIвалах вилик тухуник зурба алим, конструктор Генрих (Исмаил) Алиевич Гьасанова еке пай кутуна.
Г. А. Гьасанов 1910-йисан 8-июндиз Дербент шегьерда, вичи Санкт-Петербургдин университет акьалтIарай тIвар-ван авай алим Гьасан Алкадаридин гада Али Гьасанован хизанда дидедиз хьана. Къейд ийин, Генрих Гьасанов Дагъустандин пешекарвилин музыкадин бине эцигай ва Дагъустандин композиторрин Союз тешкилай Готфрид (Жабраил) Гьасанован стха я.
Г. Гьасанова 1935-йисуз Ленинграддин кораблестроительный институт акьалтIарна. Вичин зегьметдин рехъ жегьил пешекарди гимияр туькIуьрдай конструкторрин Центральный бюрода проектар гьазурунин группада инженер-конструкторвиле кIвалах авунилай башламишна. Ам асул гьисабдай котелрин проектар гьазурунал машгъул хьана, и рекьяй Генрих Гьасанов руководителвиле тайинарна. Сифтедилай кьегьал лезги хци вич бажарагълу алим ва конструктор яз къалурна, гьа са вахтунда ада илимдинни ахтармишдай зурба кIвалахни тухвана.
1943 ва 1944-йисар Генрих Гьасанова котелар гьазурунин технический кIвалах тайинарунин рекьяй ахтармишунар тухунин мураддалди Черноморский, Тихо океанский ва Северный флотдин гимийра акъудна.
Гимияр туькIуьрунин карда зурба агалкьунрай Генрих Гьасановаз 1-дережадин Государственный премия гана.
1946-йисуз Г. А. Гьасанов Серго Орджоникидзедин тIварунихъ галай Балтийский заводдин кьилин конструкторвиле тайинарна. Ина кIвалахни ийиз, ада 1953-йисалай Ленинграддин кораблестроительный институтда преподавателвиле кIвалахна, илимдин кIвалахдални машгъул хьана. Технический илимрин доктор тир Генрих Алиевичаз флотдин адмиралвилин тIвар гана.
Гимияр туькIуьрунин карда лайихлувилерай ва и хиле, гьакIни илимдин кIвалахда агалкьунрай Г. А. Гьасановаз Советрин Союздин гьукуматди еке къимет гана: ам Ленинан ва Зегьметдин Яру Пайдахдин орденрин сагьиб тир. 1958-йисуз адаз Ленинан премия, 1970-йисуз Социализмдин Зегьметдин Игит лагьай тIвар гана.
Генрих Алиевич Гьасанов 1973-йисуз кечмиш хьана, Ленинграддин Богословский сурара кучуднава.
Гимийрихъ ва илимдихъ галаз алакъалу кIвалахри гзаф вахт къакъудзавайтIани, кIвалахдихъ галаз алакъалу яз иниз-аниз фин-хтунал са кьадар сергьят алайтIани, Генрих Алиевич вичин уьмуьрдин юлдаш Ангелина Николаевнани галаз са шумудра Дагъустандиз, вичин бубайрин ватан тир Алкьвадрал хтанай, вичин уьмуьрдин эхиримжи йикъаралди ада багърийрихъ, мукьва-кьилийрихъ галаз алакъа хуьзвай. Ватандиз хтайла Генрих Алиевичахъ галаз журналист Ш. Юсуфов гуьруьшмиш хьанай. Ада уьлкведилай яргъарани машгьур конструктордивай, алимдивай къачур интервьюда фикир желбдай, итижлу делилар гзаф ава. ИкI, 1941-йисан июндин вацра Генрих Алиевичаз Москвадиз Иосиф Виссарионович Сталина вичин патав эверна, кIвалахдин ва илимдин рекьяй адаз тапшуругъар гана. И гуьруьшдикай конструкторди анжах 32 йис алатайла журналистриз ихтилатнай. Сир гун къадагъа тир. Уьлкведа сифтебурукай яз Г. Гьасановаз 1942-йисуз кIвалахда зурба агалкьунрай 1-дережадин Сталинский премияни ганай.
Генрих Алиевич Гьасанован тIвар Балтийский заводда эцигай ва 1976-йисуз цел авудай Северный флотдин танкердиз ганва.

Хазран Кьасумов, РФ-дин журналистрин Союздин член.


Количество показов: 617
Фото для слайдера:  Загрузить
17.06.2020

Возврат к списку


Cannot find 'template_yashare' template with page ''