Новости

И.М.Яралиев хьтин хва авай чун бахтлу халкь я!

«Лезги газетдин» 43-44-нумрайра лезги халкьдин жумарт, мерд, кьегьал хва Имам Музамудинович Яралиевакай кхьенвай макъала акъатайла, лугьуз жеда хьи, лезги халкь уях хьана. Лезги халкьдин арадай акъатай кьегьал рухвайрикай сад тир И. М. Яралиеван лайихлувилер, михьи намус, халкьдихъ ялзавай руьгь къалурзавай макъала кхьинай бажарагълу журналист, вични гьахъвал, дуьзвал гвай инсан тир Абдулафис Исмаиловаз гзафбуру чухсагъул лугьузва.
Макъала гьакъикъатдив кьазвайди, Имам Музамудиновичаз СтIал Сулейманан райондин агьалийри гьуьрметзавайди фикирда кьуналди, «Лезги газетдиз» акъатай «Эллериз къадир хьайитIа…» макъала гьа авайвал «Куьредин хабарар» газетдин 59-нумрадани гана.
Имам Музамудинович вуж ятIа, ада район, республика, неинки лезги халкь, гьакI маса халкьар патални авур кьван хийирлу, къени, герек, баркалла къведай крар, гьакIни ийиз гъиле авай, фикирдик квай кIвалахар гзафбуруз чизва, аквазва. Абурукай А. Исмаилован макъаладани хейлин мисалар гъанва. Заз абурукай рахаз кIанзавач, зи фикирдалди, я и кардин лазимвални авач. ГьикI лагьайтIа, Имам Музамудиновича хъсан крар вич машгьур, раиж хьун патал ийизвайди туш. Адан рикI халкьдихъ, ватандихъ кузва. И. М. Яралиева ийизвай крар-кIвалахар инсанриз герек я, гзафбур – чарасуз.
Макъалада Дагъустандин халкьдин шаир СтIал Сулейманан шииррай къачунвай гзаф цIарар гъанва. Зун инанмиш я: им дуьшуьшдин кар туш. ГьикI лагьайтIа, Имам Музамудиновичан рикI лезги литературадин классикрин, гьабурукай яз СтIал Сулейманан поэзиядал гзаф ала. РикIел халкьдин кьегьал хва Сулейман-Стальский райондин Кьилин къуллугъдал хтай (агьалийрин тIалабуналди) 2008-йисан эхирар хуьквезва. Ада райондин администрацияда тухвай сифтегьан совещанийрикай санал лагьанай: «Играми юлдашар, районэгьлияр! И совещанида иштиракзавайбур районда кардик квай идарайрин, организацийрин руководителар, къуллугъчияр я. Чаз, районэгьлийриз, чи классик шаиррин, кьилди къачуртIа, вичин тIвар райондал алай халкьдин шаир СтIал Сулейманан шиирар чир тахьун еке айиб я. Чин тийизвайбуру чира, совещанийрал, маса мярекатрал за квевай хабар кьада».
Са бязи ксари и гафар Имам Музамудиновича авур зарафатдай кьунай. Гуьгъуьнин гьафтеда кьиле фейи райадминистрациядин совещанидал И. М. Яралиева чIехи къуллугърал алай кьве касдин тIварар кьуна, абурувай хуралай СтIал Сулейманан шиирар кIелун тIалабна. Нетижа абуру гуьзлемиш тавурди хьана: кьведазни строгий выговорар гана, мад сеферда шиирар чир тахьайтIа, кIвалахдилай алудда лагьана тагькимарна.
Имам Музамудиновичаз СтIал Сулейманан шиирар хуралай чида, абур ада совещанийрал, маса мярекатрал устаддаказ кIелдай. Гуьгъуьнлай совещанийра иштиракзавай къуллугъчийрини СтIал Сулейманан шиирар хуралай чирнай, гьар совещанида кьвед-пуд касди абур кIелдай.
Им И. М. Яралиева кьил кутуналди районда авур хъсан кIвалахрикай сад я. Лезги классикрин эсерар, лезги адетар, тарих чин тийизвайди гьихьтин лезги хьурай?
Зи рикIелай И. М. Яралиев Дербент шегьердин Кьилин къуллугъдал хъфидайла (имни ада гзаф дербентвийрин, общественный тешкилатрин тIалабуналди ийизвай кар тир) ДР-дин гьа чIаван президент Муху Алиева авур фендигарвилер, чIуру кьуьруькарни алатдач. Журналист, Имам Музамудиновичан тереф хуьзвай кас яз, сечкийрин вахтунда зун са шумудра къадим Дербентда хьанай. Чинрал маскаяр, чпел женгинин формаяр алай, сарарив кьван яракьламиш хьанвай «гьамбалар», танкар, женгинин маса техника неинки чи республикадин яргъал шегьеррай, гьакIни Россиядин маса субъектрай гъана, Муху Алиева Дербент женгерин майдандиз элкъуьруьз са тIимил амай.
Мадни, Имам Музамудиновичаз акси тешкилатрин векилри, организацийрин чIехибуру сечкийрин вахтунда инсанриз ачухдаказ хъсан пулар гузвай, Яралиеваз сес гумир лугьуз. Гзафбуруз чIехи къуллугъар, чилин участокар гун хиве кьунвай.
Гьелбетда, Муху Алиеваз, Махачкъалада ацукьнавай ва Дербентда кIвалахзавай, халкьдин пулуналди чеб авайдалайни девлетлу ийизвай «халуйриз» Имам Музамудинович Дербентдин кьиле акъвазун хийирлу тушир. Абуруз чизвай: хъсан юрист, прокурор, генерал, михьи рикI авай, чIулавдаз чIулавди, лацудаз лацуди лугьудай Яралиева абурув шегьердин бюджетдин пулар нез, законсуз краралди чпин жибинар мадни девлетлу ийиз, халкь тарашиз тадачир.
Эхирни гьахъвал винел акьалтIна: И. М. Яралиевакай къадим шегьердин Кьил, мэр хьана. Халкьди лугьузвайвал, «Имам Музамудиновича кьуьзуь шегьер жегьил, авадан хъувуна».
Жуван журналиствилин кIвалахдихъ галаз алакъалу яз заз Имам Музамудинович, адан хзан, кьилди къачуртIа, дах Музамудин Къазимамедович буба фадлай хъсандиз чида. За квез рикIел гъил эцигна лугьун: Музамудин буба хьтин инсандихъ усал веледар жедач! Са кьадар яшариз акъатнаватIани, вичи лугьузвайвал, «ацукьдай кIвал, недай фу, алукIдай партал аватIани», М. Яралиева КФХ тешкилнава, ичер гьасилзава. «Заз гадарнавай чил акурла гьайиф атана, багъ кутурди я» - лагьана ада зи суалдиз жаваб яз.
Музамудин бубадивай несигьатдин тарсар къачур И. Яралиевакай халкьдихъ рикI кузвай хвани хьана.
Катран мукай анжах картар къарагъда, лугьузва камаллу мисалда. Имам Музамудиновичан гада, гьа буба хьиз гъил ачух, рикI михьи Азиз, ада ийизвай мергьеметлу кIвалахар, крарни заз чида, ван хьана. Кьилди къачуртIа, Азиз Яралиева ЦIийи поселокда шегьредин къерех тирвал парк-аллея эцигдайла, и кардиз манийвалзавай туьквенар чукIурай са шумуд касдив вичин гьалалдин 5 миллион манат пул вахкана. Азиз Имамовича чи спортсменриз гузвай куьмекдикайни, гъалибвилер гваз хтайла абур къаршиламишзавай гьалдикайни халкь хабардар я. Халис Яралиеврин тухумдин векил, бубадал атай хва я. Баркалла!
И. М. Яралиева вичин пулунин такьатралди ва я адан куьмекдалди промышленностдин, хуьруьн майишатдин карханаяр арадал гъанва, спортдин, образованидин, культурадин объектар эцигнава, са шумуд гъилени ава. Бес анра кIвалахзавайбур, гьа идалди чпин хзанар хуьзвайбур чи инсанар тушни? КIвалахдай чкаяр хьайила, патарилай райондиз хтанвай жегьилрин кьадарни артух хьанва.
«Эллериз къадир хьайитIа…» макъалада А. Исмаилова дуьз кхьизва: «С.-Стальский район вири рекьерай республикада кIвенкIвечи чкадал хьун дуьшуьшдин кар туш. Нариман Абдулмуталибова вичи лугьузвайвал, «район вилик финин бинеяр эцигайди Имам Музамудинович я. Ада кутур ва фикирдиз къачур кIвалахар чна давамарзава». Лап гьахълу гафар я. И. М. Яралиев чи райондиз кIвалахал хтайла районда чукIун тавунвай гьич са карханани амачир. Имам Музамудиновича яваш-яваш абур арадал хкана, къе тек са кIвенкIвечи карханайрин кьадар 20-далай артух я.
Гьуьрметлу кIелзавайди. Винидихъ чун рахазвай макъаладиз тамамдаказ баянар гуз, И. М. Яралиевакай, ада авунвай ва ийизвай хъсан кIвалахрикай рахаз хьайитIа, макъала лап чIехиди жеда. Жуван фикирар заз ихьтин гафаралди куьтягьиз кIанзава: Имам Музамудиновичан къадир къени ниятрин инсанриз авайди я. Мадни, И. М. Яралиев хьтин хва авай лезги халкь бахтлу я!
Хазран Кьасумов, РФ-дин журналистрин Союздин член.

Количество показов: 913
19.12.2016